Dr. Tolga Yıldız

Bir çikolata parçasının ardında yatan psikolojik dinamikleri anlamak, insanın haz, statü ve kimlik arayışını keşfetmek demektir. Çikolatanın tarihi, Orta Amerika uygarlıklarından bugüne, tatmin arayışının ve zevkin peşinden giden insanlık deneyimiyle iç içe geçmiştir. Ancak bu tatmin, Dubai gibi modern metropollerde yeni bir anlam kazanır. Altın varaklarla süslenmiş, kristal vitrinlerde sergilenen Dubai çikolatası, yalnızca lezzetli bir tatlı değil, ihtişamı ve lüksü sembolize eden bir gösteri nesnesi haline gelmiştir. Peki, bu kadar pahalı ve gösterişli bir çikolata, neden küresel tüketici zihninde bu denli cazip hale gelir? Dubai çikolatasının ördüğü bu büyülü ağın ardındaki psikolojik süreçlere odaklanarak, modern arzuların nasıl şekillendi(ril)ğini anlamaya çalışacağız. * Yıldız, T. (2013). Modern arzuların tatlı yüzü: Dubai çikolatası ve lüks psikolojisi. Nihayet , 120, 30-36. ( .PDF )

  İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Kemal Tahir Sempozyumu  Dr. Tolga Yıldız Modern Bir "Yeniden Kurucu" Mit Denemesi

Fransız sosyolog Pierre Bourdieu’nün klasik eseri “Homo Academicus” nihayet Türkçeye kazandırıldı. Bu zorlu işin üstesinden gelen Nazlı Ökten, Arzu Nilay Kocasu ve Eren Gülbey’i kutlarım. Çeviriye yardımcı olan bir ekip daha var. Hepsine teşekkürler. Çevirmenlerin onca yardımcı notuna rağmen Türkçe okuması bile oldukça meşakkatli olan bu metnin orijinalini kavramak, Allah bilir, ne kadar ön bilgi gerektiriyordur. Sadece Fransızca bilmekle çevrilecek bir metin gibi görünmüyor. Bu metnin herhangi bir Fransız akademisyen için bile “ağır” olduğunu düşünüyorum. Türkçesi de öyle; ama çevirmenlerimiz, eksik olmasınlar, bizi yalnız bırakmıyorlar. Kitap, benzerlerine göre mümkün mertebe akıcı çevrilmiş. Homo Academicus P. Bourdieu Çeviri: N. Ökten, A.N. Kocasu, E. Gülbey İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2021 * Yıldız, T. (2013). Akademik algoritma ve akademisyen halleri.  Bilim ve Gelecek, 210 , 90-91. ( .PDF )

Artık işim bir nebze kolaylaştı. Çünkü 1984 yılında ilk baskısı yapılan Genlerimizden İbaret Değiliz (Not in Our Genes), altı ay kadar evvel Türkçede ilk defa Yordam Yayınları’nca basıldı (Lewontin, Rose ve Kamin, 2018). Nihayet demeyeceğim çünkü ben de kitaptan Sevgili Özer Or sayesinde yeni haberdar oldum. Özer, Bilim ve Gelecek’teki yazılarımın müsebbibidir. Bilim ve Gelecek’in Ağustos 2018 sayısında “Sosyal Bilimlerin Krizi: Psikoloji Örneği” (Yıldız, 2018) başlıklı uzun bir makalem yayınlanmıştı. Bu makalede psikoloji, özellikle alanım gelişim psikolojisindeki bir dizi örnek üzerinden sosyal bilimlerdeki araştırma sonuçlarının tekrarlanamaması krizinin nedenlerini, bu krizin neden bu kadar geç ve neden şimdi fark edildiğini tartışmaya çalışmıştım. Bu sırada özellikle sosyal bilim nesnelerinin, yani kültürel varlıkların ezbere bir şekilde biyolojikleştirildiğinden dem vurmuştum. Hafızam beni yanıltmıyorsa bir ay kadar sonra, yağmurlu bir eylül akşamında Kadıköy’de buluştuğumuzd...

Geçtiğimiz ay şöyle bir haber düşmüştü gündeme: “Facebook mühendisleri, üzerinde çalıştıkları yapay zekânın fişini çekti.” Olayı böyle duyunca sizin de gözünüzün önünde ister istemez bir Terminatör sahnesi canlanıvermedi mi? Haberin detaylarında birkaç yapay zekânın yeni bir dil icat ederek kendi aralarında konuşmaya başlamaları üzerine mühendislerin böyle bir karar aldıklarını okuyoruz. Bu da az şey değil. Yeni bir dil icat edebilmeleri bir yana, bu dili kullanarak arkamızdan bir şeyler çeviriyor gibi görünmeleri olaya ürkütücü bir bilimkurgu havası vermiyor mu? Tabi ki benzer birçok olayda olduğu gibi bu olayın aslı da bize göründüğü gibi değil. Facebook’un üzerinde çalıştığı yapay zekâ, “chatbot” denen bir iletişim yazılımı. Şu birçok web sitesinin iletişim sayfasında karşımıza çıkan ve 7/24 asistanlık hizmeti veren yazılımcıklar. Hani “siz gerçek misiniz, gerçekseniz şunu bunu yazın bakalım” diye test ettiklerimizden. Bunun oldukça gelişmiş bir versiyonu IOS’un Siri’si. Tanıyoruz...

Özet Makalenin amacı, Sennett’in 2012 yılında Türkçede de yayınlanan kitabı, “Beraber"i değerlendirmektir. Bu amaç çerçevesinde, kitabın odağında olan "diyalektik" ve "diyaloji" kavramları işbirliği temelinde örneklendirilmiş ve açıklanmıştır. Sonuç olarak, insanın alameti farikalarından biri olan "işbirliği” yetisi, yakın ve uzak tarihi örnekler üzerinden tartışılmıştır. Anahtar kelimeler: Sennett, Beraber, işbirliği, diyalektik, diyaloji Dialogic versus dialectics Abstract The aim of the article was to evaluate Sennett's book-“Together”, which was also published in Turkish in 2012. Within this framework, the concepts of "dialectics" and “dialogic" which are in the focus of the book were exemplified and explained on the basis of cooperation. As a result, one of the distinguishing features of human beings, "cooperation", was discussed through close and distant historical examples. Keywords: Sennett, Together, cooperatio...

Evrim kavramı, bilinen canlılığın oluşum ve farklılaşma (saçaklanma) ilkelerini akla getirir. Neden sonra hemen her şeyin değişerek gelişme sürecine atıf yapmak için kullanılır olmuştur. Bu kavramın biyolojideki komşusu kalıtımdır. Kalıtım, canlılığın bir aktarımın ürünü olduğu fikrinden yola çıkarak bir kuşaktan diğer kuşağa belirli bir türün nasıl tutarlı bir karakteristikle devam ettiğine, türlerin nasıl birbirine karışmadığına dikkat çeker. Kalıtılan şey neyse, yapısal bir sürekliliğinin-korunan bir canlı yapısının-nedeni sayılmıştır. Yine biyolojide kalıtım ve evrim kavramları arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışan bilim dalına da genetik denir. Bu kavramın kökeninde ise "köken ve oluşum" vardır. Canlılığın kökenini araştıran bu alan, RNA ve DNA yapılarını keşfetmiş ve "biyolojik düzenlilik" fikrinin Pandora kutusunu aralamıştır. Evrimin Dört Boyutu E. Jablonka ve M.J. Lamb Çeviri: M. Doğan Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2007 * Yıldız, T. (2013). Muhafa...

Harvard'lı profesör Steven Pinker'in çağımızda insan doğasının nasıl çarpık anlaşıldığından ve bu duruma biliminsanlarının nasıl katkılar sağladığından uzun uzun dem vurduğu kitabı Boş Sayfa, öyleymiş gibi bir ağırlığa sahip görünse de, aslında bir genetik-çevre tartışması kitabı değil. Bu kitap, genetik literatüründeki son 50 yıllık olumlu değişimin halen nasıl görmezden gelindiğinin -biraz da muhafazakar bir üslupla- altını kalınca çizen, eğlenceli bir kitap. Boş Sayfa Steven Pinker Çeviri: M. Doğan Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2010 * Yıldız, T. (2013). Steven Pinker'in Boş Sayfası. Altüst, 9 , 63. ( .PDF )